ފިޤްހުގެ އިޞްޠިލާޙީ މާނައަކީ: ކީރިތި ޤުރުއާނާއި ސުންނަތާއި ޢިލްމުވެރިންގެ އިޖްމާޢުއާއި އެބޭކަލުންގެ އިޖްތިހާދުން ނެރުއްވާފައިވާ ޝަރުޢީ މައްސަލަތަކާއި ޙުކުމްތައް ދެނެގަތުމެވެ.
އިމްތިޙާނުކުރެއްވީއޭ ބުނެވޭބަހުގެ މުރާދަކީ ދޮގުވެރިންގެ ތެރެއިން ތެދުވެރިން ވަކިކުރެއްވުމަށްޓަކައި އިމްތިޙާނުކުރެއްވުމެވެ. އެހެނީ ﷲއާއި ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم ދެކެ ލޯބިވާކަމަށް ބުނާމީހާ އެކަމަށް ހެކިދައްކާ ޘާބިތުކޮށްދޭން ޖެހޭނެއެވެ. އެކަމުގެ ހެއްކަކީ ރަސޫލާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމް އަށް ތަބާވުމެވެ.
وَلَوْلَا إِذْ دَخَلْتَ جَنَّتَكَ قُلْتَ مَا شَاءَ اللَّـهُ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّـهِ ۚ إِن تَرَنِ أَنَا أَقَلَّ مِنكَ مَالًا وَوَلَدًا ﴿٣٩﴾ އަދި ކަލޭގެ ބަގީޗާއަށް ، ކަލޭ
ނަމާދު ނުކުރާމީހާ ކާފަރުވާނެ ކަމުގެ ދަލީލު. ނަމާދު ދޫކޮށްލާ މީހާ ކާފިރުވެ މިއްލަތުން ބޭރުވާނެކަމަށް، ކީރިތި ޤުރުއާނާއި ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ޞައްޙަ ޙަދީޘްތަކުންނާ އަޞްޙާބުބޭކަލުންގެ ބަސްފުޅުތަކުން ދަލީލް ލިބެއެވެ. ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ
وَدَخَلَ جَنَّتَهُ وَهُوَ ظَالِمٌ لِّنَفْسِهِ قَالَ مَا أَظُنُّ أَن تَبِيدَ هَـٰذِهِ أَبَدًا ﴿٣٥﴾ އަދި އޭނާގެ އަމިއްލަ ނަފްސަށް އަނިޔާވެރިވެގެންވާ ޙާލު، އޭނާގެ ބަގީޗާއަށް ވަދެ ބުންޏެވެ: “ދުވަހަކުވެސް މިތަކެތި
ޤަސްދުގައި ނަމާދު ވަޤުތު ފާއިތުކުރާމީހާގެ ޙުކުމަކީ ކޮބާ؟ މި މައްސަލާގައި ޢިލްމުވެރިންގެ ރައުޔު ތަފާތުވެފައި ވެއެވެ. ބައެއް ޢިލްމުވެރިން ވިދާޅުވާގޮތުގައި ޤަސްދުގައި އެއްމެ ނަމާދެއްވެސް، ޝަރުޢީ ޢުޒުރަކާއި ނުލައި ވަޤުތު ފާއިތުވަންދެން ލަސްކޮށްފި މީހާ،
ޖަވާބު: الحمد لله އެފަދއިން އެދުމަކީ ގޯސްކަމެކެވެ. އެއްވެސް މުއުމިނަކަށް މަރުވުމަށް އެދުން ހުއްދައެއް ނުވާނެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް، އެމީހާއަށް ދިމާވެފައިވާ ބޮޑުކަމެއްގެ ސަބަބުން، ނަފްސަށް މަޖުބޫރުވެ ކޮންމެހެންވެސް އެކަމަށް އެދެވޭގޮތްވާނަމަ، އެކަމާއިގުޅިގެން ވާރިދުވެފައިވާ ދުޢާއިން
وَاضْرِبْ لَهُم مَّثَلًا رَّجُلَيْنِ جَعَلْنَا لِأَحَدِهِمَا جَنَّتَيْنِ مِنْ أَعْنَابٍ وَحَفَفْنَاهُمَا بِنَخْلٍ وَجَعَلْنَا بَيْنَهُمَا زَرْعًا ﴿٣٢﴾ އަދި ކަލޭގެފާނު އެއުރެންނަށް ދެފިރިހެނެއްގެ މިޘާލު ޖައްސަވައިދެއްވާށެވެ! އެދެމީހުންކުރެ އެކަކަށް ، މޭބިސްކަދުރުގެ
ނަމާދު ވާޖިބުވަނީ ކޮންބައެއްގެ މައްޗަށް 1- މުސްލިމެއް ކަމުގައިވާން ޖެހެއެވެ. ﷲ ތަޢާލާގެ އެއްކައުވަންތަކަމަށާއި މުޙައްމަދު ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމައަކީ އެއިލާހުގެ ރަސޫލާކަމަށް ހެކިވެއްޖެ ކޮންމެ މީހެއްގެ މައްޗަށް ނަމާދު ޤާއިމުކުރުން ވާޖިބުވެގެން ވެއެވެ.
وَقُلِ الْحَقُّ مِن رَّبِّكُمْ ۖ فَمَن شَاءَ فَلْيُؤْمِن وَمَن شَاءَ فَلْيَكْفُرْ ۚ إِنَّا أَعْتَدْنَا لِلظَّالِمِينَ نَارًا أَحَاطَ بِهِمْ سُرَادِقُهَا ۚ وَإِن يَسْتَغِيثُوا يُغَاثُوا بِمَاءٍ كَالْمُهْلِ يَشْوِي الْوُجُوهَ ۚ بِئْسَ
ސުންނަތް ޖަމާޢަތުގެ ޢަޤީދާއަކީ ﷲ ތަޢާލާ ވޮޑިގެންވަނީ ޢަރުޝީގެ މަތީގައެވެ. އެއިލާހުގެ ޢަރުޝިކޮޅުވަނީ އުޑުތަކުގެ މަތީގައެވެ. ﷲ ތަޢާލާވޮޑިގެންވަނީ އެންމެ މަތީގައެވެ. އެއިލާހަށްވުރެ މަތީގައި އެއްވެސް އެއްޗެއްނުވެއެވެ. އެއިލާހަށްވުރެ ބޮޑު އެއްވެސް ފަރާތެއް ނުވެއެވެ.
الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله وعلى آله وصبحه أجمعين ނަމާދުގެ ތަޢުރީފް ބަހުގެ ގޮތުން ( الصلاة ) ގެ އެންމެ އާއްމު މާނައަކީ ދުޢާ އެވެ. الصلاة
قُلِ اللَّـهُ أَعْلَمُ بِمَا لَبِثُوا ۖ لَهُ غَيْبُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ أَبْصِرْ بِهِ وَأَسْمِعْ ۚ مَا لَهُم مِّن دُونِهِ مِن وَلِيٍّ وَلَا يُشْرِكُ فِي حُكْمِهِ أَحَدًا ﴿٢٦﴾ ކަލޭގެފާނު
الحمد لله وحده، والصلاة والسلام على من لا نبي بعده، وبعد: ﷲތަޢާލާއީ މަތިވެރިވެގެންވާ އިލާހެވެ. އެއިލާހުގެ މަތިވެރިކަމާއި ބާރުވެރިކަމަކީ ސިކުނޑިކަށް ތަޞައްވަރު ނުކުރެވޭހާ މަތިވެރިކަމެކެވެ. ހުރިހާ އެއްޗަކާއި ހުރިހާކަމެއްވަނީ
وَلَا تَقُولَنَّ لِشَيْءٍ إِنِّي فَاعِلٌ ذَٰلِكَ غَدًا ﴿٢٣﴾ އަދި އެއްވެސްކަމަކާ ދޭތެރޭގައި ، “ހަމަކަށަވަރުން ، ތިމަންކަލޭގެފާނު މާދަމާ އެކަމެއް ކުރައްވާނަމޭ” ، ކަލޭގެފާނު ވިދާޅުނުވާހުށިކަމެވެ! إِلَّا أَن يَشَاءَ اللَّـهُ ۚ
وَكَذَٰلِكَ أَعْثَرْنَا عَلَيْهِمْ لِيَعْلَمُوا أَنَّ وَعْدَ اللَّـهِ حَقٌّ وَأَنَّ السَّاعَةَ لَا رَيْبَ فِيهَا إِذْ يَتَنَازَعُونَ بَيْنَهُمْ أَمْرَهُمْ ۖ فَقَالُوا ابْنُوا عَلَيْهِم بُنْيَانًا ۖ رَّبُّهُمْ أَعْلَمُ بِهِمْ ۚ قَالَ
ފިޤްހުގެ އިޞްޠިލާޙީ މާނައަކީ: ކީރިތި ޤުރުއާނާއި ސުންނަތާއި ޢިލްމުވެރިންގެ އިޖްމާޢުއާއި އެބޭކަލުންގެ އިޖްތިހާދުން ނެރުއްވާފައިވާ ޝަރުޢީ މައްސަލަތަކާއި ޙުކުމްތައް ދެނެގަތުމެވެ.
އިމްތިޙާނުކުރެއްވީއޭ ބުނެވޭބަހުގެ މުރާދަކީ ދޮގުވެރިންގެ ތެރެއިން ތެދުވެރިން ވަކިކުރެއްވުމަށްޓަކައި އިމްތިޙާނުކުރެއްވުމެވެ. އެހެނީ ﷲއާއި ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم ދެކެ ލޯބިވާކަމަށް ބުނާމީހާ އެކަމަށް ހެކިދައްކާ ޘާބިތުކޮށްދޭން ޖެހޭނެއެވެ. އެކަމުގެ ހެއްކަކީ ރަސޫލާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމް އަށް ތަބާވުމެވެ.
وَلَوْلَا إِذْ دَخَلْتَ جَنَّتَكَ قُلْتَ مَا شَاءَ اللَّـهُ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّـهِ ۚ إِن تَرَنِ أَنَا أَقَلَّ مِنكَ مَالًا وَوَلَدًا ﴿٣٩﴾ އަދި ކަލޭގެ ބަގީޗާއަށް ، ކަލޭ
ނަމާދު ނުކުރާމީހާ ކާފަރުވާނެ ކަމުގެ ދަލީލު. ނަމާދު ދޫކޮށްލާ މީހާ ކާފިރުވެ މިއްލަތުން ބޭރުވާނެކަމަށް، ކީރިތި ޤުރުއާނާއި ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ޞައްޙަ ޙަދީޘްތަކުންނާ އަޞްޙާބުބޭކަލުންގެ ބަސްފުޅުތަކުން ދަލީލް ލިބެއެވެ. ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ
وَدَخَلَ جَنَّتَهُ وَهُوَ ظَالِمٌ لِّنَفْسِهِ قَالَ مَا أَظُنُّ أَن تَبِيدَ هَـٰذِهِ أَبَدًا ﴿٣٥﴾ އަދި އޭނާގެ އަމިއްލަ ނަފްސަށް އަނިޔާވެރިވެގެންވާ ޙާލު، އޭނާގެ ބަގީޗާއަށް ވަދެ ބުންޏެވެ: “ދުވަހަކުވެސް މިތަކެތި
ޤަސްދުގައި ނަމާދު ވަޤުތު ފާއިތުކުރާމީހާގެ ޙުކުމަކީ ކޮބާ؟ މި މައްސަލާގައި ޢިލްމުވެރިންގެ ރައުޔު ތަފާތުވެފައި ވެއެވެ. ބައެއް ޢިލްމުވެރިން ވިދާޅުވާގޮތުގައި ޤަސްދުގައި އެއްމެ ނަމާދެއްވެސް، ޝަރުޢީ ޢުޒުރަކާއި ނުލައި ވަޤުތު ފާއިތުވަންދެން ލަސްކޮށްފި މީހާ،
ޖަވާބު: الحمد لله އެފަދއިން އެދުމަކީ ގޯސްކަމެކެވެ. އެއްވެސް މުއުމިނަކަށް މަރުވުމަށް އެދުން ހުއްދައެއް ނުވާނެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް، އެމީހާއަށް ދިމާވެފައިވާ ބޮޑުކަމެއްގެ ސަބަބުން، ނަފްސަށް މަޖުބޫރުވެ ކޮންމެހެންވެސް އެކަމަށް އެދެވޭގޮތްވާނަމަ، އެކަމާއިގުޅިގެން ވާރިދުވެފައިވާ ދުޢާއިން
وَاضْرِبْ لَهُم مَّثَلًا رَّجُلَيْنِ جَعَلْنَا لِأَحَدِهِمَا جَنَّتَيْنِ مِنْ أَعْنَابٍ وَحَفَفْنَاهُمَا بِنَخْلٍ وَجَعَلْنَا بَيْنَهُمَا زَرْعًا ﴿٣٢﴾ އަދި ކަލޭގެފާނު އެއުރެންނަށް ދެފިރިހެނެއްގެ މިޘާލު ޖައްސަވައިދެއްވާށެވެ! އެދެމީހުންކުރެ އެކަކަށް ، މޭބިސްކަދުރުގެ
ނަމާދު ވާޖިބުވަނީ ކޮންބައެއްގެ މައްޗަށް 1- މުސްލިމެއް ކަމުގައިވާން ޖެހެއެވެ. ﷲ ތަޢާލާގެ އެއްކައުވަންތަކަމަށާއި މުޙައްމަދު ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމައަކީ އެއިލާހުގެ ރަސޫލާކަމަށް ހެކިވެއްޖެ ކޮންމެ މީހެއްގެ މައްޗަށް ނަމާދު ޤާއިމުކުރުން ވާޖިބުވެގެން ވެއެވެ.
وَقُلِ الْحَقُّ مِن رَّبِّكُمْ ۖ فَمَن شَاءَ فَلْيُؤْمِن وَمَن شَاءَ فَلْيَكْفُرْ ۚ إِنَّا أَعْتَدْنَا لِلظَّالِمِينَ نَارًا أَحَاطَ بِهِمْ سُرَادِقُهَا ۚ وَإِن يَسْتَغِيثُوا يُغَاثُوا بِمَاءٍ كَالْمُهْلِ يَشْوِي الْوُجُوهَ ۚ بِئْسَ
ސުންނަތް ޖަމާޢަތުގެ ޢަޤީދާއަކީ ﷲ ތަޢާލާ ވޮޑިގެންވަނީ ޢަރުޝީގެ މަތީގައެވެ. އެއިލާހުގެ ޢަރުޝިކޮޅުވަނީ އުޑުތަކުގެ މަތީގައެވެ. ﷲ ތަޢާލާވޮޑިގެންވަނީ އެންމެ މަތީގައެވެ. އެއިލާހަށްވުރެ މަތީގައި އެއްވެސް އެއްޗެއްނުވެއެވެ. އެއިލާހަށްވުރެ ބޮޑު އެއްވެސް ފަރާތެއް ނުވެއެވެ.
الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله وعلى آله وصبحه أجمعين ނަމާދުގެ ތަޢުރީފް ބަހުގެ ގޮތުން ( الصلاة ) ގެ އެންމެ އާއްމު މާނައަކީ ދުޢާ އެވެ. الصلاة
قُلِ اللَّـهُ أَعْلَمُ بِمَا لَبِثُوا ۖ لَهُ غَيْبُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ أَبْصِرْ بِهِ وَأَسْمِعْ ۚ مَا لَهُم مِّن دُونِهِ مِن وَلِيٍّ وَلَا يُشْرِكُ فِي حُكْمِهِ أَحَدًا ﴿٢٦﴾ ކަލޭގެފާނު
الحمد لله وحده، والصلاة والسلام على من لا نبي بعده، وبعد: ﷲތަޢާލާއީ މަތިވެރިވެގެންވާ އިލާހެވެ. އެއިލާހުގެ މަތިވެރިކަމާއި ބާރުވެރިކަމަކީ ސިކުނޑިކަށް ތަޞައްވަރު ނުކުރެވޭހާ މަތިވެރިކަމެކެވެ. ހުރިހާ އެއްޗަކާއި ހުރިހާކަމެއްވަނީ
وَلَا تَقُولَنَّ لِشَيْءٍ إِنِّي فَاعِلٌ ذَٰلِكَ غَدًا ﴿٢٣﴾ އަދި އެއްވެސްކަމަކާ ދޭތެރޭގައި ، “ހަމަކަށަވަރުން ، ތިމަންކަލޭގެފާނު މާދަމާ އެކަމެއް ކުރައްވާނަމޭ” ، ކަލޭގެފާނު ވިދާޅުނުވާހުށިކަމެވެ! إِلَّا أَن يَشَاءَ اللَّـهُ ۚ
وَكَذَٰلِكَ أَعْثَرْنَا عَلَيْهِمْ لِيَعْلَمُوا أَنَّ وَعْدَ اللَّـهِ حَقٌّ وَأَنَّ السَّاعَةَ لَا رَيْبَ فِيهَا إِذْ يَتَنَازَعُونَ بَيْنَهُمْ أَمْرَهُمْ ۖ فَقَالُوا ابْنُوا عَلَيْهِم بُنْيَانًا ۖ رَّبُّهُمْ أَعْلَمُ بِهِمْ ۚ قَالَ
