الْقَاعِدَةُ الأُولَى أَنْ تَعْلَمَ أَنَّ الْكُفَّارَ الَّذِينَ قَاتَلَهُمْ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مُقِرُّونَ بِأَنَّ اللهَ تَعَالَى هُوَ الْخَالِقُ، الْمُدَبِّرُ، وَأَنَّ ذَلِكَ لَمْ يُدْخِلْهُمْ
އެންމެހާ ކަންތައްތައް ހިނގަމުންދަނީ އެއިލާހު ތަޤްދީރުކުރައްވާފައިވާގޮތަށެވެ. އެއިލާހުގެ މަޝީއަތްވަނީ ތަންފީޛުވެގެންނެވެ. އަޅުތަކުންނަށް ކަންތައްތައް ކުރުމުގެ ބާރުލިބިގެންވަނީ، ހަމައެކަނި އެއިލާހު އަޅުތަކުންނަށް އިރާދަކުރެއްވިކަމަކަށެވެ.
الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله. و بعد ތަޢާރަފު އަލްޤަވާޢިދުލް ޢަރްބަޢު (ހަތަރު ޤަވާޢިދު) އަކީ ޝައިޚުލް އިސްލާމްގެ މަތިވެރި ލަޤަބު އެރުވިގެންވާ އިސްލާމްދީނުގެ މުޖައްދިދު އިމާމު މުޙައްމަދު ބިން
ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ވަނީ އެއިލާހުގެ ޚަލްޤުތަކުންނަށް ވަކިއަޖަލެއް މިންވަރުކުރައްވާފައެވެ. އެއަޖަލު އައިސްޖެހުމާއެކު ކުޑަހިނދުކޮޅެއް އަވަސްވެސް އަދި ފަސްވެސް ނުކުރެވޭނެއެވެ.
ސުނަންތުގެ އަހުލުވެރިންގެ ބަސްފުޅުތަކުގެ ތެރޭގައި ﷲ ޢައްޒަވަޖައްލަ ވަނީ ޢަރުޝު ޚަލްޤުކުރައްވާފައެވެ. އަދި (ޢަރުޝުވަނީ) އެންމެހާ މަޚްލޫޤުންނަށްވުރެ މަތިވުމުގެގޮތުންނާއި، އުފުލިފައިވުމުގެ ގޮތުން ޚާއްޞަކުރައްވާފައެވެ.
މިބަސްފުޅުގައި އިމާމް ޠަޙާވީ ރަޙިމަހުﷲ މިވިދާޅުވަނީ، ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ޚަލްޤުކުރެއްވި އެންމެހާ ޚަލްޤުތަކަށް އެއިލާހުވަނީ ވަކި ޤަދަރެއް ކަނޑައަޅުއްވާފައެވެ.
މިހާހިސާބުން އެނގުން މުހިއްމު ކަމަކީ ޢަރުޝިއަކީ ކޮބައިބާއެވެ؟ އެއީ ކޮންތަނެއްބާއެވެ؟ އިސްތަވާވޮޑިގަތުމަކީ ކޮބައިބާއެވެ؟
ބަޔާންވެމިދިޔައީ، ބޮޑެތިފާފަތަކާބެހޭގޮތުން އަލްޙާފިޡް އައްޛަހަބީ ރަޙިމަހުﷲ ލިޔުއްވާފައިވާ “އަލްކަބާއިރު” މިފޮތުގައި ބޮޑެތިފާފަތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމަނުއްވާފައިވާ ފާފަތަކެވެ.
ރޭގަނޑު ކިތަންމެ ދިގުހެން ހީވި ނަމަވެސް އަބަދުވެސް ފަތިސް ވަގުތުވަނީ ނުހަނު ގާތުގައެވެ.ލޮބުވެތި އަޚުންނާއި އުޚްތުންނެވެ. އަމިއްލައަށް މަރުވުމަކީ ބޮޑު ފާފައެކެވެ.
މިލިޔުމުގައި ކުރުގޮތަކަށް އަލިއަޅުވާލުމަށް ޤަޞްދުކޮށްފައިވަނީ ބޮޑެތިފާފައާބެހޭގޮތުން އަލްޙާފިޡް އައްޛަހަބީ ރަޙިމަހުﷲ ލިޔުއްވާފައިވާ “އަލްކަބާއިރު” މިފޮތުގައި ބޮޑެތިފާފަތައްކަމަށް އެކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވެފައިވާ ފާފަތަކަށެވެ.
އަލްޙާފިޡް އައްޛަހަބީ ރަޙިމަހުﷲ ބޮޑެތިފާފަތައް ޖަމާކުރައްވައި ލިޔުއްވާފައިވާ “އަލްކަބާއިރު” ގައި ބޮޑެތިފާފަތަކާބެހޭގޮތުން ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ.
ކުރީގައި ފާލުބަލާމީހެއްގެ ގާތަށްގޮސް ފާލުބެލިޔަސް، މިހާރު އަމިއްލަ ގޭގައި މީހެއްގެ އެހީތެރިކަމެއްނެތިވެސް މިކަން ކުރެވޭނެ މަގުތައްވަނީ ފަހިވެފައެވެ. އަދި މިކަން މިހާރު ދިވެހިންގެ ތެރޭގައި މަޝްހޫރުވެފައިވަނީ މުޅިން އާނަމަކުންނެވެ. ދުވަހު ނޫސްތަކާއި، މަޖައްލާތަކުގެ އިތުރުން އިންޓަނެޓުންވެސް މިހާރު “ހޮރޮސްކޯޕް” ބަލާލެވެއެވެ. އާންމުކޮށް މީހުން ބޭނުންކުރާ ސޯޝަލް ނެޓްވޯކްތަކުގައިވެސް “ހޮރޮސްކޯޕަށް” ޙާއްޞަ އެޕްލިކޭޝަންތައް ހެދިފައިހުރެއެވެ.
“އެއިސްމުފުޅުތައް ދަސްކޮށް، އެއިސްމުފުޅަށް ދޭންޖެހޭ ޙައްޤުތައް ދީފިމީހަކު ސުވަރުގެ ވަންނަ ހުއްޓެވެ.”
ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ވޮޑިގެންވަނީ އެއިލާހުގެ ޛާތުފުޅާއިގެން އުޑުތަކުގެ މަތީގައިކަމަށް ދަލީލުކުރާ ވަރަށް ގިނަ ޙަދީޘްތައް ވާރިދުވެފައިވެއެވެ.
ސުންނަތާއި ޖަމާޢަތުގެ ޢިލްމުވެރިންގެ ބަސްފުޅަކީ، ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ވޮޑިގެންވަނީ ހުރިހާ އުޑުތަކެއްގެ މަތީ، އެންމެހާ ޚަލްޤުތަކާ ވަކިވެވަޑައިގެން، ޢަރުޝިއަށް އިސްތަވާވޮޑިގެންނެވެ.
މިސުވާލަކީ އެނގުން މުހިއްމު، އަދި ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާގެ މަތިވެރިކުރުމުގެ ތެރެއިންވާ، އަދި ޤުރުއާނާއި ސުންނަތުގެ މަގަށް ރުޖޫޢަވުމުގެ ވަރަށް މުހިއްމު ސުވާލެކެވެ. އަޅަކަށް އެނގުން އެންމެ މުހިއްމު އެއްކަމަކީ އޭނާގެ ވެރިއިލާހު ވޮޑިގެންވާތަނެއް އެނގުމެވެ.
الْقَاعِدَةُ الأُولَى أَنْ تَعْلَمَ أَنَّ الْكُفَّارَ الَّذِينَ قَاتَلَهُمْ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مُقِرُّونَ بِأَنَّ اللهَ تَعَالَى هُوَ الْخَالِقُ، الْمُدَبِّرُ، وَأَنَّ ذَلِكَ لَمْ يُدْخِلْهُمْ
އެންމެހާ ކަންތައްތައް ހިނގަމުންދަނީ އެއިލާހު ތަޤްދީރުކުރައްވާފައިވާގޮތަށެވެ. އެއިލާހުގެ މަޝީއަތްވަނީ ތަންފީޛުވެގެންނެވެ. އަޅުތަކުންނަށް ކަންތައްތައް ކުރުމުގެ ބާރުލިބިގެންވަނީ، ހަމައެކަނި އެއިލާހު އަޅުތަކުންނަށް އިރާދަކުރެއްވިކަމަކަށެވެ.
الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله. و بعد ތަޢާރަފު އަލްޤަވާޢިދުލް ޢަރްބަޢު (ހަތަރު ޤަވާޢިދު) އަކީ ޝައިޚުލް އިސްލާމްގެ މަތިވެރި ލަޤަބު އެރުވިގެންވާ އިސްލާމްދީނުގެ މުޖައްދިދު އިމާމު މުޙައްމަދު ބިން
ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ވަނީ އެއިލާހުގެ ޚަލްޤުތަކުންނަށް ވަކިއަޖަލެއް މިންވަރުކުރައްވާފައެވެ. އެއަޖަލު އައިސްޖެހުމާއެކު ކުޑަހިނދުކޮޅެއް އަވަސްވެސް އަދި ފަސްވެސް ނުކުރެވޭނެއެވެ.
ސުނަންތުގެ އަހުލުވެރިންގެ ބަސްފުޅުތަކުގެ ތެރޭގައި ﷲ ޢައްޒަވަޖައްލަ ވަނީ ޢަރުޝު ޚަލްޤުކުރައްވާފައެވެ. އަދި (ޢަރުޝުވަނީ) އެންމެހާ މަޚްލޫޤުންނަށްވުރެ މަތިވުމުގެގޮތުންނާއި، އުފުލިފައިވުމުގެ ގޮތުން ޚާއްޞަކުރައްވާފައެވެ.
މިބަސްފުޅުގައި އިމާމް ޠަޙާވީ ރަޙިމަހުﷲ މިވިދާޅުވަނީ، ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ޚަލްޤުކުރެއްވި އެންމެހާ ޚަލްޤުތަކަށް އެއިލާހުވަނީ ވަކި ޤަދަރެއް ކަނޑައަޅުއްވާފައެވެ.
މިހާހިސާބުން އެނގުން މުހިއްމު ކަމަކީ ޢަރުޝިއަކީ ކޮބައިބާއެވެ؟ އެއީ ކޮންތަނެއްބާއެވެ؟ އިސްތަވާވޮޑިގަތުމަކީ ކޮބައިބާއެވެ؟
ބަޔާންވެމިދިޔައީ، ބޮޑެތިފާފަތަކާބެހޭގޮތުން އަލްޙާފިޡް އައްޛަހަބީ ރަޙިމަހުﷲ ލިޔުއްވާފައިވާ “އަލްކަބާއިރު” މިފޮތުގައި ބޮޑެތިފާފަތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމަނުއްވާފައިވާ ފާފަތަކެވެ.
ރޭގަނޑު ކިތަންމެ ދިގުހެން ހީވި ނަމަވެސް އަބަދުވެސް ފަތިސް ވަގުތުވަނީ ނުހަނު ގާތުގައެވެ.ލޮބުވެތި އަޚުންނާއި އުޚްތުންނެވެ. އަމިއްލައަށް މަރުވުމަކީ ބޮޑު ފާފައެކެވެ.
މިލިޔުމުގައި ކުރުގޮތަކަށް އަލިއަޅުވާލުމަށް ޤަޞްދުކޮށްފައިވަނީ ބޮޑެތިފާފައާބެހޭގޮތުން އަލްޙާފިޡް އައްޛަހަބީ ރަޙިމަހުﷲ ލިޔުއްވާފައިވާ “އަލްކަބާއިރު” މިފޮތުގައި ބޮޑެތިފާފަތައްކަމަށް އެކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވެފައިވާ ފާފަތަކަށެވެ.
އަލްޙާފިޡް އައްޛަހަބީ ރަޙިމަހުﷲ ބޮޑެތިފާފަތައް ޖަމާކުރައްވައި ލިޔުއްވާފައިވާ “އަލްކަބާއިރު” ގައި ބޮޑެތިފާފަތަކާބެހޭގޮތުން ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ.
ކުރީގައި ފާލުބަލާމީހެއްގެ ގާތަށްގޮސް ފާލުބެލިޔަސް، މިހާރު އަމިއްލަ ގޭގައި މީހެއްގެ އެހީތެރިކަމެއްނެތިވެސް މިކަން ކުރެވޭނެ މަގުތައްވަނީ ފަހިވެފައެވެ. އަދި މިކަން މިހާރު ދިވެހިންގެ ތެރޭގައި މަޝްހޫރުވެފައިވަނީ މުޅިން އާނަމަކުންނެވެ. ދުވަހު ނޫސްތަކާއި، މަޖައްލާތަކުގެ އިތުރުން އިންޓަނެޓުންވެސް މިހާރު “ހޮރޮސްކޯޕް” ބަލާލެވެއެވެ. އާންމުކޮށް މީހުން ބޭނުންކުރާ ސޯޝަލް ނެޓްވޯކްތަކުގައިވެސް “ހޮރޮސްކޯޕަށް” ޙާއްޞަ އެޕްލިކޭޝަންތައް ހެދިފައިހުރެއެވެ.
“އެއިސްމުފުޅުތައް ދަސްކޮށް، އެއިސްމުފުޅަށް ދޭންޖެހޭ ޙައްޤުތައް ދީފިމީހަކު ސުވަރުގެ ވަންނަ ހުއްޓެވެ.”
ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ވޮޑިގެންވަނީ އެއިލާހުގެ ޛާތުފުޅާއިގެން އުޑުތަކުގެ މަތީގައިކަމަށް ދަލީލުކުރާ ވަރަށް ގިނަ ޙަދީޘްތައް ވާރިދުވެފައިވެއެވެ.
ސުންނަތާއި ޖަމާޢަތުގެ ޢިލްމުވެރިންގެ ބަސްފުޅަކީ، ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ވޮޑިގެންވަނީ ހުރިހާ އުޑުތަކެއްގެ މަތީ، އެންމެހާ ޚަލްޤުތަކާ ވަކިވެވަޑައިގެން، ޢަރުޝިއަށް އިސްތަވާވޮޑިގެންނެވެ.
މިސުވާލަކީ އެނގުން މުހިއްމު، އަދި ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާގެ މަތިވެރިކުރުމުގެ ތެރެއިންވާ، އަދި ޤުރުއާނާއި ސުންނަތުގެ މަގަށް ރުޖޫޢަވުމުގެ ވަރަށް މުހިއްމު ސުވާލެކެވެ. އަޅަކަށް އެނގުން އެންމެ މުހިއްމު އެއްކަމަކީ އޭނާގެ ވެރިއިލާހު ވޮޑިގެންވާތަނެއް އެނގުމެވެ.
