އިސްރާ އާއި މިޢްރާޖުގެ ދަތުރުފުޅާއި ނަމާދު ފަރުޟުކުރެއްވުން ޠާއިފުގެ ވޭންދެނިވި ދަތުރުފުޅަށްފަހު ދެން ކުރިމަތިވެގެން އައީ އިސްރާ އާއި މިޢްރާޖުގެ މާތް ދަތުރުފުޅެވެ. އިސްރާ އަކީ ރޭގަނޑުގައި ކުރާ ދަތުރެވެ. އަދި މިޢްރާޖަކީ މައްޗަށް
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ އެކަލޭގެފާނުގެ އަނބިއަނބިކަނބަލުންނާއިއެކު: 4. ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ އެކަލޭގެފާނުގެ އަނބިއަނބިކަނބަލުންގެ މެދުގައި ބެހެއްޓެވި ހަމަހަމަ ކަމާއި އިންޞާފު: ޙަޔާތުގެ ހުރިހާ ދައުރެއްގައިވެސް އެކަލޭގެފާނަކީ އެންމެ ފުރިހަމަ ނާމޫނާއެވެ.
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަ ޠާއިފު ދޫކުރައްވައި މައްކާއަށް ވަޑައިގެންނެވީ ހިތާމަކުރައްވާ ޙާލުކޮޅެއްގައެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ ޤައުމުގެ މީހުން އެކަލޭގެފާނުގެ ޙައްޤު ދަޢުވަތަށް ބީރުކަންފަތެއް ދިނުމުގެ ސަބަބުންނެވެ. މައްކާއަށް އެނބުރި ވަޑައިގެންނެވި މަގުމަތީގައި ކަދުރު ދަނޑަކާއި އަރާ
މުސްލިމުން ޝިޢުބު އަބީ ޠާލިބުގައި: ޙަބުޝްކަރައިގެ ޢަދުލުވެރި ރަސްގެފާނު ނަޖާޝީ މުސްލިމުންނާމެދު ކަންތައްކުރެވި ގޮތުގެ ހަޔޮފުޅުކަމުން މައްކާގެ މުޝްރިކުން އެކަމާ ކަންބޮޑުވިއެވެ. އަދި ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ އަށާއި އީމާންވީ މީހުންނަށް އެބައިމީހުންގެ
މައްކާގެ މުޝްރިކުން ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމައަށް ކުރި އުނދަގޫތައް: 1- عروة بن الزبير رحمه الله قَالَ : سَأَلْتُ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عَمْرٍو عَنْ أَشَدِّ مَا صَنَعَ الْمُشْرِكُونَ بِرَسُولِ
ޢިލްމުވެރިންގެ ޒިކުރާކޮށް އެބޭކަލުންގެ ޢިލްމުތަކުން ފައިދާ ލިބިގަތުމަކީ އަޅުގަނޑުމެންގެ މައްޗަށް އޮތް މުހިންމު ވާޖިބެއްމެއެވެ. އެގޮތުން މި ހުށައަޅާލެވެނީ ޝެއިޚުލް އިސްލާމް އިބުނު ތައިމިއްޔާގެ ދަރިވަރެއްކަމަށްވާ ބޮޑު ޙަދީޘް ޢިލްމުވެރިޔެއްގެ ހަޔާތްޕުޅުގެ ޚުލާސާއެކެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ
މުސްލިމުން ހަނގުރާމައަށް ތައްޔާރުވާން ފަށައިފިއެވެ. ކުޑަދުވަސްކޮޅެއްގެ ތެރޭގައި ކާފިރުންގެ ލަޝްކަރު މަދީނާއަށް ހަމަލާދިނުމަށް އަތުވެއްޖެއެވެ. އެއާއިއެކު ހަނގުރާމަ ފެށިއްޖެއެވެ.
ސަޢުދުގެފާނުގެ ޖެހިލުންކުޑަކަމާއި ހިތްވަރުފުޅު ގަދަކަން އެންމެ ބޮޑަށް ފެނިގެންދިޔަ، އަދި އެހަނގުރާމައެއްގައި އެކަލޭގެފާނުގެ ހަށިކޮޅުން ޒަޚަމްވީ ތަންތަނުގެ ސަބަބުން އެކަލޭގެފާނު މިދުނިޔެ ދޫކުރެއްވި ހަނގުރާމައަކީ ޚަންދަޤު ހަނގުރާމައެވެ.
ޞަޢުދު ބިން މުޢާޛު رضي الله عنه އިސްލާމވެ ވަޑައިގަތީ އެކަލޭގެފާނުގެ އުމުރުން އެއްތިރީސް އަހަރުފުޅުގައެވެ. އަދި ޝަހީދުވެވަޑައިގެން މިދުނިޔެ ދޫކުރައްވާފައިވަނީ އުމުރުން ސަތުތިރީސް އަހަރުފުޅުގައެވެ.
ދުވަސްތައް ފާއިތުވަމުންގޮސް رسول الله صلى الله عليه وسلم ދިހަހާސް މުސްލިމުންނާއިގެން މައްކާ ފަތަޙަކުރައްވައިފިއެވެ.
މިފަދަ ގޮތަކަށް މިބައިމީހުން އެކަލޭގެފާނަށް އަނިޔާކުރަމުންދަނިކޮށް أبوبكر الصديق رضي الله عنه އަށް އެތަނަށް ވަޑައިގަނެވިއްޖެއެވެ.
ޢުމަރުގެފާނު رضي الله عنه އަބޫބަކުރުގެފާނު رضي الله عنه އާ ބެހޭގޮތުން ވިދާޅުވިއެވެ.
ދާޥޫދު عليه السلام އަކީ ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ މާތް ކުރައްވާ މަތިވެރި ކުރައްވާފައިވާ ރަސޫލެކެވެ. އެކަލޭގެފާނަށް ﷲ ތަޢާލާ ޒަބޫރު ބާވާލެއްވިއެވެ. ސުރުޚީ ގައި ބަޔާންވެފައި އެވާ ބާޠިލު ބުނުމަކީ ދާޥޫދު عليه
ޢުމަރު ބިން ޢަބްދިލްޢަޒީޒް ރަޙިމަހުﷲ الحمد لله وحده والصلاة والسلام على من لا نبي بعده وعلى آله وصحبه ومن تبعه. وبعد: އާދެ، އަޅުގަނޑުމެން ކިޔަމުން މިދަނީ ޢުމަރު
ޢުމަރު ބިން ޢަބްދިލްޢަޒީޒް ރަޙިމަހުﷲ
އެބޭކަލުންގެ ޙަޔާތްޕުޅަށް ބަލާލުމުން އަޅުގަނޑުމެންނަށް މިކުރިމަތިވާ މަލާމާތާއި ފުރައްސާރައަކީ އެބޭކަލުންނަށް ކުރެވުނު ދުއްތުރާތަކާއި އަނިޔާތަކާ އަޅާކިޔާއިރު އެއްވެސް އެއްޗެއް ނޫންކަން އެނގި ހިތްވަރު ލިބިގެންދާނެއެވެ.
އިސްރާ އާއި މިޢްރާޖުގެ ދަތުރުފުޅާއި ނަމާދު ފަރުޟުކުރެއްވުން ޠާއިފުގެ ވޭންދެނިވި ދަތުރުފުޅަށްފަހު ދެން ކުރިމަތިވެގެން އައީ އިސްރާ އާއި މިޢްރާޖުގެ މާތް ދަތުރުފުޅެވެ. އިސްރާ އަކީ ރޭގަނޑުގައި ކުރާ ދަތުރެވެ. އަދި މިޢްރާޖަކީ މައްޗަށް
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ އެކަލޭގެފާނުގެ އަނބިއަނބިކަނބަލުންނާއިއެކު: 4. ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ އެކަލޭގެފާނުގެ އަނބިއަނބިކަނބަލުންގެ މެދުގައި ބެހެއްޓެވި ހަމަހަމަ ކަމާއި އިންޞާފު: ޙަޔާތުގެ ހުރިހާ ދައުރެއްގައިވެސް އެކަލޭގެފާނަކީ އެންމެ ފުރިހަމަ ނާމޫނާއެވެ.
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަ ޠާއިފު ދޫކުރައްވައި މައްކާއަށް ވަޑައިގެންނެވީ ހިތާމަކުރައްވާ ޙާލުކޮޅެއްގައެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ ޤައުމުގެ މީހުން އެކަލޭގެފާނުގެ ޙައްޤު ދަޢުވަތަށް ބީރުކަންފަތެއް ދިނުމުގެ ސަބަބުންނެވެ. މައްކާއަށް އެނބުރި ވަޑައިގެންނެވި މަގުމަތީގައި ކަދުރު ދަނޑަކާއި އަރާ
މުސްލިމުން ޝިޢުބު އަބީ ޠާލިބުގައި: ޙަބުޝްކަރައިގެ ޢަދުލުވެރި ރަސްގެފާނު ނަޖާޝީ މުސްލިމުންނާމެދު ކަންތައްކުރެވި ގޮތުގެ ހަޔޮފުޅުކަމުން މައްކާގެ މުޝްރިކުން އެކަމާ ކަންބޮޑުވިއެވެ. އަދި ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ އަށާއި އީމާންވީ މީހުންނަށް އެބައިމީހުންގެ
މައްކާގެ މުޝްރިކުން ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމައަށް ކުރި އުނދަގޫތައް: 1- عروة بن الزبير رحمه الله قَالَ : سَأَلْتُ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عَمْرٍو عَنْ أَشَدِّ مَا صَنَعَ الْمُشْرِكُونَ بِرَسُولِ
ޢިލްމުވެރިންގެ ޒިކުރާކޮށް އެބޭކަލުންގެ ޢިލްމުތަކުން ފައިދާ ލިބިގަތުމަކީ އަޅުގަނޑުމެންގެ މައްޗަށް އޮތް މުހިންމު ވާޖިބެއްމެއެވެ. އެގޮތުން މި ހުށައަޅާލެވެނީ ޝެއިޚުލް އިސްލާމް އިބުނު ތައިމިއްޔާގެ ދަރިވަރެއްކަމަށްވާ ބޮޑު ޙަދީޘް ޢިލްމުވެރިޔެއްގެ ހަޔާތްޕުޅުގެ ޚުލާސާއެކެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ
މުސްލިމުން ހަނގުރާމައަށް ތައްޔާރުވާން ފަށައިފިއެވެ. ކުޑަދުވަސްކޮޅެއްގެ ތެރޭގައި ކާފިރުންގެ ލަޝްކަރު މަދީނާއަށް ހަމަލާދިނުމަށް އަތުވެއްޖެއެވެ. އެއާއިއެކު ހަނގުރާމަ ފެށިއްޖެއެވެ.
ސަޢުދުގެފާނުގެ ޖެހިލުންކުޑަކަމާއި ހިތްވަރުފުޅު ގަދަކަން އެންމެ ބޮޑަށް ފެނިގެންދިޔަ، އަދި އެހަނގުރާމައެއްގައި އެކަލޭގެފާނުގެ ހަށިކޮޅުން ޒަޚަމްވީ ތަންތަނުގެ ސަބަބުން އެކަލޭގެފާނު މިދުނިޔެ ދޫކުރެއްވި ހަނގުރާމައަކީ ޚަންދަޤު ހަނގުރާމައެވެ.
ޞަޢުދު ބިން މުޢާޛު رضي الله عنه އިސްލާމވެ ވަޑައިގަތީ އެކަލޭގެފާނުގެ އުމުރުން އެއްތިރީސް އަހަރުފުޅުގައެވެ. އަދި ޝަހީދުވެވަޑައިގެން މިދުނިޔެ ދޫކުރައްވާފައިވަނީ އުމުރުން ސަތުތިރީސް އަހަރުފުޅުގައެވެ.
ދުވަސްތައް ފާއިތުވަމުންގޮސް رسول الله صلى الله عليه وسلم ދިހަހާސް މުސްލިމުންނާއިގެން މައްކާ ފަތަޙަކުރައްވައިފިއެވެ.
މިފަދަ ގޮތަކަށް މިބައިމީހުން އެކަލޭގެފާނަށް އަނިޔާކުރަމުންދަނިކޮށް أبوبكر الصديق رضي الله عنه އަށް އެތަނަށް ވަޑައިގަނެވިއްޖެއެވެ.
ޢުމަރުގެފާނު رضي الله عنه އަބޫބަކުރުގެފާނު رضي الله عنه އާ ބެހޭގޮތުން ވިދާޅުވިއެވެ.
ދާޥޫދު عليه السلام އަކީ ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ މާތް ކުރައްވާ މަތިވެރި ކުރައްވާފައިވާ ރަސޫލެކެވެ. އެކަލޭގެފާނަށް ﷲ ތަޢާލާ ޒަބޫރު ބާވާލެއްވިއެވެ. ސުރުޚީ ގައި ބަޔާންވެފައި އެވާ ބާޠިލު ބުނުމަކީ ދާޥޫދު عليه
ޢުމަރު ބިން ޢަބްދިލްޢަޒީޒް ރަޙިމަހުﷲ الحمد لله وحده والصلاة والسلام على من لا نبي بعده وعلى آله وصحبه ومن تبعه. وبعد: އާދެ، އަޅުގަނޑުމެން ކިޔަމުން މިދަނީ ޢުމަރު
ޢުމަރު ބިން ޢަބްދިލްޢަޒީޒް ރަޙިމަހުﷲ
އެބޭކަލުންގެ ޙަޔާތްޕުޅަށް ބަލާލުމުން އަޅުގަނޑުމެންނަށް މިކުރިމަތިވާ މަލާމާތާއި ފުރައްސާރައަކީ އެބޭކަލުންނަށް ކުރެވުނު ދުއްތުރާތަކާއި އަނިޔާތަކާ އަޅާކިޔާއިރު އެއްވެސް އެއްޗެއް ނޫންކަން އެނގި ހިތްވަރު ލިބިގެންދާނެއެވެ.
