އާދަމުގެ ދަރީންނަކީ ޠާހިރުބައެކެވެ. އެހެންކަމުން އާދަމުގެ ދަރީން ބޮއިފައި ބާކީ ހުންނަފެނަކީ ޠާހިރުފެނެކެވެ.
މި މައްސަލައަކީ ޢިލްމުވެރިން އިޚްތިލާފުވެފައިވާ މައްސަލައެކެވެ. މި މައްސަލާގައި ޞައްޙަގޮތަކީ ޠަހާރަތުގައި އިސްތިޢުމާލުކޮށްފައިވާ ފެން މިސާލަކަށް ވުޟޫކުރުމުގައި ގުނަވަންތަކުން ނުވަތަ ހިނައިގަންނަ މީހާގެ ގުނަވަންތަކުން ވަކިވެގެން ފައިބާ ފެނަކީ ޠާހިރުފެނެކެވެ. އަދި އެހެން އެއްޗިހި
ފެން ޠާހިރު އެއްޗަކާ، މިސާލަކަށް ގަސްގަހާގެހީގެ ފަތް ނުވަތަ ސައިބޯނި ނުވަތަ އުޝްނާނު (އުޝްނާނަކީ އަތް އަދި ފޭރާން ދޮވުމަށްޓަކައި އޭގެ ފަތް ބޭނުންކުރާ ގަހެކެވެ) ނުވަތަ ކުންނާރުފަތް ނުވަތަ އެނޫންވެސް ޠާހިރު އެއްޗަކާ، އެކުވެއްޖެނަމަ އަދި އެ އެކުވި އެކުވުން އޭގައި ހުރި ފެނުގެ މައްޗަށް ގަދަވެނުގެންފި ނަމަ، އެއީ ޠަހޫރު ފެނެކެވެ.
ޙައިޟުވެރިންނާއި ނިފާސްވެރިންނަށް ޠަވާފުލްވަދާޢުއެއް ނުވެއެވެ.
އައްޔާމުއް ތަޝްރީޤަކީ އަޟްޙާ ޢީދުގެފަހުން އަންނަ ތިންދުވަހެވެ. އަޔާމުއް ތަޝްރީޤުގެ ނަމުން އެދުވަސްތަކަށް ނަންދީފައިވަނީ އެދުވަސްތަކުގައި މީސްތަކުން އެއްގަމުމަސް އަވީލާތީއެވެ.
އެދުވަހަކީ ﷲ ތަޢާލާ މިމަތިވެރި ދީން ފުރިހަމަ ކުރެއްވެވި ދުވަސްވެސްމެއެވެ.
އެންމެ މޮޅުއިތުރީ ތަމައްތުޢުކޮށް ޙައްޖުވުމެވެ. އެހެނީ ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم އެކަލޭގެފާނުގެ އަޞްޙާބުބޭކަލުންނަށް ޢުމްރާއަކާއެކު ތަމައްތުޢުކޮށް ޙައްޖުވުމަށް އަމުރުކުރެއްވިއެވެ.
މިކަމަކީ ހުއްދަކަމެއް ނޫނެވެ. އެއްވެސް ގޮތަކަށް މިކަންކުރުން އެކަށީގެންނުވެއެވެ. އެހެނީ އޭނާއަށް ކަޢުބާ ހުންނަގޮތް ބޯޑުގައި ކުރަހައިގެންވެސް ކިޔާދެވިދާނެއެވެ. އަދި ކަޢުބާ ވަށައިގެން ޠަވާފުކުރާގޮތް ބޯޑުގައި ދެއްކިދާނެއެވެ.
ބަޔާންވެދިޔަ ދަލީލުތަކުން ދަލީލުކޮށްދެނީ، މައްޔިތާ ވަޅުލުމަށް އެ މައްޔިތާގެ ކަށްވަޅުގެ ކައިރީގައި ހުންނަމީހަކު، މައްޔިތާ ވަޅުގައި ބޭއްވުމުން، މައްޔިތާގެ ބޮލާވީކޮޅުން، ދެ އަތުން، ތިން މުށްވެލި އުކުމަކީ މުސްތަޙައްބުކަމެއްކަމެކެވެ.
ފެން ނަޖިހާ އެކުވެ އޭގެ ވަސް ނުވަތަ ރަހަ ނުވަތަ ކުލަ މި ތިނެތީގެ ތެރެއިން އެކަތި ނަމަވެސް ބަދަލުވެއްޖެނަމަ ޢިލްމުވެރިން އިޖުމާޢުވެފައިވާ ގޮތުގައި އެއީ ނަޖިސްފެނެވެ. އަދި އެފެން ބޭނުންކުރުން ހުއްދަވެގެން ނުވެއެވެ.
އެންމެހައި ޙަމްދު ޘަނާ ޙައްޤުވަނީ މުއުމިނުންނަށް ހެޔޮ ޢަމަލު ކުރުމަށް މަގު ތަނަވަސް ކޮށްދެއްވެވި ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާއަށެވެ. ޞަލަވާތާއި ސަލާމް ލެއްވުން އެދި ދުޢާ ކުރަނީ ހެޔޮ ޢަމަލުތަކާއި ދުވަސްތައް އުނގަންނައި ދެއްވުމަށް
ﷲ ތަޢާލާ އިންސާނާއަށް ދެއްވާފައިވާ ނިޢުމަތްތަކަށް ޝުކުރުވެރިވުމަށްޓަކައި އެއިންސާނާއަށް އޮތީ އެއިލާހު އޭނާގެ މައްޗަށް އަމުރު ކުރައްވާފައިވާ އަޅުކަންތައްތައް ފުރިހަމައަށް އަދާކޮށް އެއިލާހަށް ޙަމްދު ޘަނާ ކިޔުމެވެ.
އެދައުލަތެއްގެ އެންމެހާ ފަރުދުންގެ ހުރިހާކަމެއްގައިވެސް ރުޖޫޢަވާހުށީ އެއިލާހުގެ ޙުކުމްފުޅަށެވެ. އެ ޙުކުމްފުޅުގައިވާ އެންމެހާކަމެއް ހިތުންރުހުމުން ބަލައިގަންނާނެއެވެ. އެ ޙުކުމްފުޅާމެދު ހިތްހަމަޖެހޭނެއެވެ. އެ ޙުކުމްފުޅުގައި ވަނީ ތިމާއާ އިދިކޮޅަށް ނަމަވެސްމެއެވެ.
އިޙްރާމުގައި ހުންނައިރު އަންހެނާ ބޭނުން ހެދުމެއް އޭނާއަށް ލެވިދާނެއެވެ. އެއީ ހިލޭ ފިރިހެނުންގެ ކުރިމަތީ އޭނާގެ ޒީނަތްތެރިކަން ފާޅުނުކޮށެވެ.
އެއްޗެއް ޠާހިރު ކުރުމަށްޓަކައި ނުވަތަ ޠާހިރުކަން ލިބިގަތުމަށްޓަކައި ޠާހިރުކުރާނެ އެއްޗަކަށް ބޭނުންވެއެވެ. އޭގެން ނަޖިސް ފިލުވާލައި އަދި ޙަދަޘް އެރިގަތުމަށެވެ. އެއީ ފެނެވެ. ފެނުގެ ތެރެއިން ޠަހާރަތު ޙާޞިލުކުރެވެނީ ޠަހޫރު ފެނުންނެވެ. އެއީ އޭގެ
ޙައްޖުގެ ޝަރުޠުތަކުގެ ތެރޭގައި ކުޅަދާނަކަން ލިބިފައިވުން ހިމެނިގެންވެއެވެ. ކުޅަދާނަކަމުގެ ތެރޭގައި މުދަލުގެ ގޮތުން ކުޅަދާނަކަންލިބުންވެސް ހިމެނިގެންވެއެވެ.
އާދަމުގެ ދަރީންނަކީ ޠާހިރުބައެކެވެ. އެހެންކަމުން އާދަމުގެ ދަރީން ބޮއިފައި ބާކީ ހުންނަފެނަކީ ޠާހިރުފެނެކެވެ.
މި މައްސަލައަކީ ޢިލްމުވެރިން އިޚްތިލާފުވެފައިވާ މައްސަލައެކެވެ. މި މައްސަލާގައި ޞައްޙަގޮތަކީ ޠަހާރަތުގައި އިސްތިޢުމާލުކޮށްފައިވާ ފެން މިސާލަކަށް ވުޟޫކުރުމުގައި ގުނަވަންތަކުން ނުވަތަ ހިނައިގަންނަ މީހާގެ ގުނަވަންތަކުން ވަކިވެގެން ފައިބާ ފެނަކީ ޠާހިރުފެނެކެވެ. އަދި އެހެން އެއްޗިހި
ފެން ޠާހިރު އެއްޗަކާ، މިސާލަކަށް ގަސްގަހާގެހީގެ ފަތް ނުވަތަ ސައިބޯނި ނުވަތަ އުޝްނާނު (އުޝްނާނަކީ އަތް އަދި ފޭރާން ދޮވުމަށްޓަކައި އޭގެ ފަތް ބޭނުންކުރާ ގަހެކެވެ) ނުވަތަ ކުންނާރުފަތް ނުވަތަ އެނޫންވެސް ޠާހިރު އެއްޗަކާ، އެކުވެއްޖެނަމަ އަދި އެ އެކުވި އެކުވުން އޭގައި ހުރި ފެނުގެ މައްޗަށް ގަދަވެނުގެންފި ނަމަ، އެއީ ޠަހޫރު ފެނެކެވެ.
ޙައިޟުވެރިންނާއި ނިފާސްވެރިންނަށް ޠަވާފުލްވަދާޢުއެއް ނުވެއެވެ.
އައްޔާމުއް ތަޝްރީޤަކީ އަޟްޙާ ޢީދުގެފަހުން އަންނަ ތިންދުވަހެވެ. އަޔާމުއް ތަޝްރީޤުގެ ނަމުން އެދުވަސްތަކަށް ނަންދީފައިވަނީ އެދުވަސްތަކުގައި މީސްތަކުން އެއްގަމުމަސް އަވީލާތީއެވެ.
އެދުވަހަކީ ﷲ ތަޢާލާ މިމަތިވެރި ދީން ފުރިހަމަ ކުރެއްވެވި ދުވަސްވެސްމެއެވެ.
އެންމެ މޮޅުއިތުރީ ތަމައްތުޢުކޮށް ޙައްޖުވުމެވެ. އެހެނީ ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم އެކަލޭގެފާނުގެ އަޞްޙާބުބޭކަލުންނަށް ޢުމްރާއަކާއެކު ތަމައްތުޢުކޮށް ޙައްޖުވުމަށް އަމުރުކުރެއްވިއެވެ.
މިކަމަކީ ހުއްދަކަމެއް ނޫނެވެ. އެއްވެސް ގޮތަކަށް މިކަންކުރުން އެކަށީގެންނުވެއެވެ. އެހެނީ އޭނާއަށް ކަޢުބާ ހުންނަގޮތް ބޯޑުގައި ކުރަހައިގެންވެސް ކިޔާދެވިދާނެއެވެ. އަދި ކަޢުބާ ވަށައިގެން ޠަވާފުކުރާގޮތް ބޯޑުގައި ދެއްކިދާނެއެވެ.
ބަޔާންވެދިޔަ ދަލީލުތަކުން ދަލީލުކޮށްދެނީ، މައްޔިތާ ވަޅުލުމަށް އެ މައްޔިތާގެ ކަށްވަޅުގެ ކައިރީގައި ހުންނަމީހަކު، މައްޔިތާ ވަޅުގައި ބޭއްވުމުން، މައްޔިތާގެ ބޮލާވީކޮޅުން، ދެ އަތުން، ތިން މުށްވެލި އުކުމަކީ މުސްތަޙައްބުކަމެއްކަމެކެވެ.
ފެން ނަޖިހާ އެކުވެ އޭގެ ވަސް ނުވަތަ ރަހަ ނުވަތަ ކުލަ މި ތިނެތީގެ ތެރެއިން އެކަތި ނަމަވެސް ބަދަލުވެއްޖެނަމަ ޢިލްމުވެރިން އިޖުމާޢުވެފައިވާ ގޮތުގައި އެއީ ނަޖިސްފެނެވެ. އަދި އެފެން ބޭނުންކުރުން ހުއްދަވެގެން ނުވެއެވެ.
އެންމެހައި ޙަމްދު ޘަނާ ޙައްޤުވަނީ މުއުމިނުންނަށް ހެޔޮ ޢަމަލު ކުރުމަށް މަގު ތަނަވަސް ކޮށްދެއްވެވި ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާއަށެވެ. ޞަލަވާތާއި ސަލާމް ލެއްވުން އެދި ދުޢާ ކުރަނީ ހެޔޮ ޢަމަލުތަކާއި ދުވަސްތައް އުނގަންނައި ދެއްވުމަށް
ﷲ ތަޢާލާ އިންސާނާއަށް ދެއްވާފައިވާ ނިޢުމަތްތަކަށް ޝުކުރުވެރިވުމަށްޓަކައި އެއިންސާނާއަށް އޮތީ އެއިލާހު އޭނާގެ މައްޗަށް އަމުރު ކުރައްވާފައިވާ އަޅުކަންތައްތައް ފުރިހަމައަށް އަދާކޮށް އެއިލާހަށް ޙަމްދު ޘަނާ ކިޔުމެވެ.
އެދައުލަތެއްގެ އެންމެހާ ފަރުދުންގެ ހުރިހާކަމެއްގައިވެސް ރުޖޫޢަވާހުށީ އެއިލާހުގެ ޙުކުމްފުޅަށެވެ. އެ ޙުކުމްފުޅުގައިވާ އެންމެހާކަމެއް ހިތުންރުހުމުން ބަލައިގަންނާނެއެވެ. އެ ޙުކުމްފުޅާމެދު ހިތްހަމަޖެހޭނެއެވެ. އެ ޙުކުމްފުޅުގައި ވަނީ ތިމާއާ އިދިކޮޅަށް ނަމަވެސްމެއެވެ.
އިޙްރާމުގައި ހުންނައިރު އަންހެނާ ބޭނުން ހެދުމެއް އޭނާއަށް ލެވިދާނެއެވެ. އެއީ ހިލޭ ފިރިހެނުންގެ ކުރިމަތީ އޭނާގެ ޒީނަތްތެރިކަން ފާޅުނުކޮށެވެ.
އެއްޗެއް ޠާހިރު ކުރުމަށްޓަކައި ނުވަތަ ޠާހިރުކަން ލިބިގަތުމަށްޓަކައި ޠާހިރުކުރާނެ އެއްޗަކަށް ބޭނުންވެއެވެ. އޭގެން ނަޖިސް ފިލުވާލައި އަދި ޙަދަޘް އެރިގަތުމަށެވެ. އެއީ ފެނެވެ. ފެނުގެ ތެރެއިން ޠަހާރަތު ޙާޞިލުކުރެވެނީ ޠަހޫރު ފެނުންނެވެ. އެއީ އޭގެ
ޙައްޖުގެ ޝަރުޠުތަކުގެ ތެރޭގައި ކުޅަދާނަކަން ލިބިފައިވުން ހިމެނިގެންވެއެވެ. ކުޅަދާނަކަމުގެ ތެރޭގައި މުދަލުގެ ގޮތުން ކުޅަދާނަކަންލިބުންވެސް ހިމެނިގެންވެއެވެ.
