އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި ރޭގަނޑު ގުޅިފައިވަނީ އެއާ ވިދިގެން އަންނަ ދުވާލާއެވެ. އޭގެ ކުރިން އަންނަ ދުވާލުގެ ވަޤުތާއެއް ނޫނެވެ.
ކުޑަދަރިފުޅު ކިރުތުނބުން ވީއްލުމުގެ ކުރިންވެސް އަދި ވިހާދުވަހުވެސް ކުއްޖާއަށް ކުންޔާއަކުން ނަންދެވިދާނެއެވެ.
އަދި ކުންޔާއަކުން ނަން ދެވިފައިވާ މީހަކީ ދަރިޔަކު ލިބިފައިވާ މީހަކަށް ނުވެދާނެއެވެ.
އަދި އަންހެން ދަރިއަކަށް ނިސްބަތްކޮށް ކުންޔާ ކިޔުމަކީވެސް މަނާވެގެންވާ ކަމެއް ނޫނެވެ.
އެންމެ ރަނގަޅުގޮތަކީ އިންސާނާ އޭނާގެ ދޮށީ ދަރިއަށް ނިސްބަތްކޮށް ކުންޔާދިނުމެވެ.
ކުންޔާއަކީ، ތިމާއަށް ލިބިފައިވާ ދަރިންގެ ތެރެއިން އެންމެ ދޮށީ ދަރިއަށް ނިސްބަތްކޮށް ކިޔާފައިވާ ކުންޔާއަކަށްވުންވެސް ލާޒިމެއްނޫނެވެ.
ކުންޔާއަކީ އަމިއްލަ ނަމާއި ލަޤަބު ފިޔަވާ “އަބޫ” ނުވަތަ “އުންމު” ކުރިއަށް ލައިގެންކިޔޭ ކޮންމެ ނަމެކެވެ. މިގޮތުން ކުންޔާ ކިޔައި އުޅެނީ، ލަޤަބާއި ޚިލާފަށް، މީހަކަށް މަދަހަކިޔުމުގެ ގޮތުން ނުވަތަ މާތްކޮށްހިތުމުގެ ގޮތުންނެވެ. އެއާ ޚިލާފަށް މީހަކަށް މަދަހަ ކިޔުމުގެ ގޮތުންވެސް ނުވަތަ މީހަކު ދަށްކޮށް ނިކަމެތިކޮށްލުމުގެ ގޮތުންވެސް ލަޤަބު ކިޔައިފާނެއެވެ.
ނަރަކައާ ބެހޭގޮތުން އިބްނު ޢުމަރު رضي الله عنه އަށް ފެނިވަޑައިގެންނެވި ހުވަފެން
الحمد لله رب العالمين. اللهم صل وسلم على نبينا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين.وبعد: 1. އިޚްލާޞްގެ ކަލިމަކަމުގަައިވާ ( لا إله إلا الله )އެއީ ތަޤުވާގެވެސް ކަލިމައެވެ.
ޠަލްޤު ބުން ޙަބީބު رحمه اللهވިދާޅުވެފައިވެއެވެ.
“ތަޤުވާއަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ ޙަޟްރަތުން ލިބޭ ނޫރެއްގެ މަތީގައި، އެއިލާހުގެ ޙަޟްރަތުން ޘަވާބަށްއެދޭޙާލު، އެއިލާހަށް ކިޔަމަންތެރިވުމުގެ ޢަމަލުތައް ކުރުމެވެ. އަދި ﷲތަޢާލާގެ ޙަޟްރަތުން ލިބޭ ނޫރެއްގެ މަތީގައި ﷲ ތަޢާލާއަށްއުރެދޭކަންތައްތައް، އެއިލާހުގެ ޢުޤޫބާތަށް ބިރުވެތިވާޙާލު ދޫކޮށްލުމެވެ.”
މޫސާ ބުން އަޢުޔަން رحمه اللهވިދާޅުވެފައިވެއެވެ.
” ﷲތަޢާލާ، ތަޤުވާވެރިންގެ ނަމުން ނަން ދެއްވާފައިވަނީޙަލާލު ކަމެއް (އެބަހީ: ކުރުން ހުއްދަކަމެއް) ޙަރާމް ކަމަކަށް (އެބަހީ: ކުރުން ހުއްދަނޫންކަމަކައް) ވެދާނެކަމުގެ ބިރަށް އެކަން ދޫކޮށްލާ މީހުންނަށެވެ.”
ޝަރުޢީގޮތުން ތަޤުވާގެ މާނައަކީ: ސިއްރާއި ފާޅުގައި ﷲތަޢާލާގެ އަމުރުފުޅުތަކަށް ކިޔަމަންވެ، އެއިލާހު ނަހީކުރެއްވި ކަންތައްތަކުން ތިބާގެ ނަފްސު ސަލާމަތްކޮށް ދުރުވެގަތުމެވެ. އެއީ އެއިލާހުގެ ކޯފާއާއި ޢަޛާބުން ރައްކާތެރިވުމަށެވެ.
އިސްލާމީ ސަލާމަކީ، މީހަކު އޭނާގެ މުޖުތަމަޢުގައި އުޅޭ އުޅުމުގައިވެސް އަނެކުންނާމެދު ގެންގުޅެން ޖެހޭ ޝުޢޫރުގެ ތަރުޖަމާއެކެވެ.
ސަލާމްކުރަންޖެހެނީ ހަމައެކަނި ތިމާ ދަންނަމީހުންނާ އެކަންޏެއް ނޫނެވެ. ތިމާ ނުދަންނަ މީހުންނާވެސް ސަލާމްކުރަންވާނެއެވެ.
ނަރަކައަށް ވާހަކަދެއްކޭކަމާއި އެއަށް ފެންނަކަން
الحمد لله رب العالمين. والصلاة و السلام على نبينا محمد و آله و صحبه أجمعين. و بعد ޢުމްދަތުލް އަޙުކާމު މިފޮތަކީ އިމާމު އަބްދުލްޣަނީ އަލްމަޤްދިސީ ރަޙިމަހުﷲ ޖަމާކުރައްވާފައިވާ
އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި ރޭގަނޑު ގުޅިފައިވަނީ އެއާ ވިދިގެން އަންނަ ދުވާލާއެވެ. އޭގެ ކުރިން އަންނަ ދުވާލުގެ ވަޤުތާއެއް ނޫނެވެ.
ކުޑަދަރިފުޅު ކިރުތުނބުން ވީއްލުމުގެ ކުރިންވެސް އަދި ވިހާދުވަހުވެސް ކުއްޖާއަށް ކުންޔާއަކުން ނަންދެވިދާނެއެވެ.
އަދި ކުންޔާއަކުން ނަން ދެވިފައިވާ މީހަކީ ދަރިޔަކު ލިބިފައިވާ މީހަކަށް ނުވެދާނެއެވެ.
އަދި އަންހެން ދަރިއަކަށް ނިސްބަތްކޮށް ކުންޔާ ކިޔުމަކީވެސް މަނާވެގެންވާ ކަމެއް ނޫނެވެ.
އެންމެ ރަނގަޅުގޮތަކީ އިންސާނާ އޭނާގެ ދޮށީ ދަރިއަށް ނިސްބަތްކޮށް ކުންޔާދިނުމެވެ.
ކުންޔާއަކީ، ތިމާއަށް ލިބިފައިވާ ދަރިންގެ ތެރެއިން އެންމެ ދޮށީ ދަރިއަށް ނިސްބަތްކޮށް ކިޔާފައިވާ ކުންޔާއަކަށްވުންވެސް ލާޒިމެއްނޫނެވެ.
ކުންޔާއަކީ އަމިއްލަ ނަމާއި ލަޤަބު ފިޔަވާ “އަބޫ” ނުވަތަ “އުންމު” ކުރިއަށް ލައިގެންކިޔޭ ކޮންމެ ނަމެކެވެ. މިގޮތުން ކުންޔާ ކިޔައި އުޅެނީ، ލަޤަބާއި ޚިލާފަށް، މީހަކަށް މަދަހަކިޔުމުގެ ގޮތުން ނުވަތަ މާތްކޮށްހިތުމުގެ ގޮތުންނެވެ. އެއާ ޚިލާފަށް މީހަކަށް މަދަހަ ކިޔުމުގެ ގޮތުންވެސް ނުވަތަ މީހަކު ދަށްކޮށް ނިކަމެތިކޮށްލުމުގެ ގޮތުންވެސް ލަޤަބު ކިޔައިފާނެއެވެ.
ނަރަކައާ ބެހޭގޮތުން އިބްނު ޢުމަރު رضي الله عنه އަށް ފެނިވަޑައިގެންނެވި ހުވަފެން
الحمد لله رب العالمين. اللهم صل وسلم على نبينا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين.وبعد: 1. އިޚްލާޞްގެ ކަލިމަކަމުގަައިވާ ( لا إله إلا الله )އެއީ ތަޤުވާގެވެސް ކަލިމައެވެ.
ޠަލްޤު ބުން ޙަބީބު رحمه اللهވިދާޅުވެފައިވެއެވެ.
“ތަޤުވާއަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ ޙަޟްރަތުން ލިބޭ ނޫރެއްގެ މަތީގައި، އެއިލާހުގެ ޙަޟްރަތުން ޘަވާބަށްއެދޭޙާލު، އެއިލާހަށް ކިޔަމަންތެރިވުމުގެ ޢަމަލުތައް ކުރުމެވެ. އަދި ﷲތަޢާލާގެ ޙަޟްރަތުން ލިބޭ ނޫރެއްގެ މަތީގައި ﷲ ތަޢާލާއަށްއުރެދޭކަންތައްތައް، އެއިލާހުގެ ޢުޤޫބާތަށް ބިރުވެތިވާޙާލު ދޫކޮށްލުމެވެ.”
މޫސާ ބުން އަޢުޔަން رحمه اللهވިދާޅުވެފައިވެއެވެ.
” ﷲތަޢާލާ، ތަޤުވާވެރިންގެ ނަމުން ނަން ދެއްވާފައިވަނީޙަލާލު ކަމެއް (އެބަހީ: ކުރުން ހުއްދަކަމެއް) ޙަރާމް ކަމަކަށް (އެބަހީ: ކުރުން ހުއްދަނޫންކަމަކައް) ވެދާނެކަމުގެ ބިރަށް އެކަން ދޫކޮށްލާ މީހުންނަށެވެ.”
ޝަރުޢީގޮތުން ތަޤުވާގެ މާނައަކީ: ސިއްރާއި ފާޅުގައި ﷲތަޢާލާގެ އަމުރުފުޅުތަކަށް ކިޔަމަންވެ، އެއިލާހު ނަހީކުރެއްވި ކަންތައްތަކުން ތިބާގެ ނަފްސު ސަލާމަތްކޮށް ދުރުވެގަތުމެވެ. އެއީ އެއިލާހުގެ ކޯފާއާއި ޢަޛާބުން ރައްކާތެރިވުމަށެވެ.
އިސްލާމީ ސަލާމަކީ، މީހަކު އޭނާގެ މުޖުތަމަޢުގައި އުޅޭ އުޅުމުގައިވެސް އަނެކުންނާމެދު ގެންގުޅެން ޖެހޭ ޝުޢޫރުގެ ތަރުޖަމާއެކެވެ.
ސަލާމްކުރަންޖެހެނީ ހަމައެކަނި ތިމާ ދަންނަމީހުންނާ އެކަންޏެއް ނޫނެވެ. ތިމާ ނުދަންނަ މީހުންނާވެސް ސަލާމްކުރަންވާނެއެވެ.
ނަރަކައަށް ވާހަކަދެއްކޭކަމާއި އެއަށް ފެންނަކަން
الحمد لله رب العالمين. والصلاة و السلام على نبينا محمد و آله و صحبه أجمعين. و بعد ޢުމްދަތުލް އަޙުކާމު މިފޮތަކީ އިމާމު އަބްދުލްޣަނީ އަލްމަޤްދިސީ ރަޙިމަހުﷲ ޖަމާކުރައްވާފައިވާ
