
إِمَامُ الشَّاطِبِيُّ رحمه الله – 3
ތަރުބިއްޔަތު:

ތަރުބިއްޔަތު:

އުފަންވެވަޑައިގަތުން:

ނަންފުޅާއި ކުންޔާއާއި އުފަން ރަށް:

مَفْعُوْلٌ بِهِ – ކަން ރައްދުވާ

اِسْم الفَاعِل – ކަންކުރާ ފަރާތް

الفَاعِلُ – ކަންކުރާ

الفِعْلُ المَاضِي، الفِعْلُ المُضَارِعُ، الفِعْلُ الأَمْرُ – ނިމުނުކަން، ވޭވޭހުރިކަން، އަމުރު

الجُمْلَةُ: ޖުމްލައަކީ ފައިދާކުރަނިވި، ގުޅިގެން އަންނަ ބަސްތަކަކަށް ކިޔާ ނަމެކެވެ. މިސާލަކަށް: (قَامَ زَيْدٌ) ، (العِلْمُ كَنْزٌ) ފަދަ ފުރިހަމަ މާނައެއް ދޭހަވާ ކޮންމެ ޖުމްލައެއް ހިމެނެއެވެ.

މިފިލާވަޅުތައް ތައްޔާރުކޮށްފައިވަނީ އުސްތާޛް އިބްރާހީމް ޝަމްޝުއްދީން ލިޔުއްވާފައިވާ “مرجع الطلاب في قواعد النحو” މިފޮތް މަރުޖިޢަކަށް ބަލައިގެންނެވެ.

މާތްވެގެންވާ ސުންނަތުން އަވައްޓެރިން: އަވައްޓެރިންގެ ޙައްޤުތައް: ތަފްޞީލީކޮށް ބުނާނަމަ އަވައްޓެރިންގެ ޙައްޤުތައް ވަރަށް ގިނައެވެ. އެހެންނަމަވެސް މި ހުރިހާ ޙައްޤެއްވެސް ޖުމްލަކޮށް ބިނާވެފައިވަނީ ހަތަރު އަސްލެއްގެ މައްޗަށެވެ. އެއީ: (1) އުނދަގޫކުރުމާއި ގެއްލުންދިނުމުން މަނާވެގަތުން.

ޝައްކެއްވެސް ނެތް ގޮތުގައި އަވަށްޓެރިންނަކީ ގޭ ކައިރީގައި އުޅޭ މީހުންނެވެ. އެކަމަކު އަވަށްޓެރިން ހަމައެކަނި ގޭކައިރި ހިސާބުގައި އުޅޭމީހުންނާ ހަމައިން ނިމެނީއެއް ނޫނެވެ. މިއަށްވުރެން އަވަށްޓެރިން މާނަ ފުޅާވެގެންވެއެވެ. އެގޮތުން ވިޔަފާރިކުރުމާއި ބާޒާރާއި ދަނޑުތަކާއި އޮފީސްތަކާއި ސްކޫލުތަކާއި އަދި މިނޫންވެސް ތަންތާނގައި ތިމާއާ އެކުގައިއުޅޭ މީހުންނަކީވެސް އަވަށްޓެރިންނެވެ.

އަވަށްޓެރިންގެ މިންގަނޑު: އަވަށްޓެރިންގެ މިންގަނޑާމެދު ޢިލްމުވެރިންގެ މެދުގައި ޚިލާފުތަކެއްހުއްޓެވެ. އޭގެތެރެއިން ބައެއް ރައުޔުތަކަކީ([1]): 1) އޭނަގެ ގެއިން ފެށިގެން ކޮންމެ ދިމާލަކުން ސާޅީސްގޭގެ ދުރުމިނެވެ. މިގޮތަށް عَائِشَةُގެފާނުގެ އަރިހުން ރިވާވެގެންވެއެވެ. އަދި الزُهُرِي އާއި

އަވަށްޓެރިންގެ މާނަ: ބަހަވީ ގޮތުން الْجَارِ (އަވަށްޓެރިޔާ)އާ ބެހޭގޮތުން اِبْنُ مَنْظُوْر ރަޙިމަހުﷲ ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. “އަވަށްޓެރިވުމަކީ ކައިރިއެވެ. އެހެނީ އަވަށްޓެރިންނަކީ ތިބާއާ ކައިރީގައި އުޅުމެވެ. އަދި އަވަށްޓެރިވުމަކީ ކައިރިވުމެވެ. އެހެނީ ކައިރީގައި ދިރިއުޅުމެވެ. އަދިވެސް

ތަޢާރަފު: (1) ކީރިތި ޤުރުއާނުން އަވަށްޓެރިން: މާތްﷲ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. ﴿وَاعْبُدُوا اللَّـهَ وَلَا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَبِذِي الْقُرْبَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينِ وَالْجَارِ ذِي الْقُرْبَىٰ وَالْجَارِ الْجُنُبِ وَالصَّاحِبِ بِالْجَنبِ وَابْنِ

الحمد لله رب العالمين. اللهم صل وسلم على نبينا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين.وبعد: 1. އިޚްލާޞްގެ ކަލިމަކަމުގަައިވާ ( لا إله إلا الله )އެއީ ތަޤުވާގެވެސް ކަލިމައެވެ.

ޠަލްޤު ބުން ޙަބީބު رحمه اللهވިދާޅުވެފައިވެއެވެ.
“ތަޤުވާއަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ ޙަޟްރަތުން ލިބޭ ނޫރެއްގެ މަތީގައި، އެއިލާހުގެ ޙަޟްރަތުން ޘަވާބަށްއެދޭޙާލު، އެއިލާހަށް ކިޔަމަންތެރިވުމުގެ ޢަމަލުތައް ކުރުމެވެ. އަދި ﷲތަޢާލާގެ ޙަޟްރަތުން ލިބޭ ނޫރެއްގެ މަތީގައި ﷲ ތަޢާލާއަށްއުރެދޭކަންތައްތައް، އެއިލާހުގެ ޢުޤޫބާތަށް ބިރުވެތިވާޙާލު ދޫކޮށްލުމެވެ.”

ތަރުބިއްޔަތު:

އުފަންވެވަޑައިގަތުން:

ނަންފުޅާއި ކުންޔާއާއި އުފަން ރަށް:

مَفْعُوْلٌ بِهِ – ކަން ރައްދުވާ

اِسْم الفَاعِل – ކަންކުރާ ފަރާތް

الفَاعِلُ – ކަންކުރާ

الفِعْلُ المَاضِي، الفِعْلُ المُضَارِعُ، الفِعْلُ الأَمْرُ – ނިމުނުކަން، ވޭވޭހުރިކަން، އަމުރު

الجُمْلَةُ: ޖުމްލައަކީ ފައިދާކުރަނިވި، ގުޅިގެން އަންނަ ބަސްތަކަކަށް ކިޔާ ނަމެކެވެ. މިސާލަކަށް: (قَامَ زَيْدٌ) ، (العِلْمُ كَنْزٌ) ފަދަ ފުރިހަމަ މާނައެއް ދޭހަވާ ކޮންމެ ޖުމްލައެއް ހިމެނެއެވެ.

މިފިލާވަޅުތައް ތައްޔާރުކޮށްފައިވަނީ އުސްތާޛް އިބްރާހީމް ޝަމްޝުއްދީން ލިޔުއްވާފައިވާ “مرجع الطلاب في قواعد النحو” މިފޮތް މަރުޖިޢަކަށް ބަލައިގެންނެވެ.

މާތްވެގެންވާ ސުންނަތުން އަވައްޓެރިން: އަވައްޓެރިންގެ ޙައްޤުތައް: ތަފްޞީލީކޮށް ބުނާނަމަ އަވައްޓެރިންގެ ޙައްޤުތައް ވަރަށް ގިނައެވެ. އެހެންނަމަވެސް މި ހުރިހާ ޙައްޤެއްވެސް ޖުމްލަކޮށް ބިނާވެފައިވަނީ ހަތަރު އަސްލެއްގެ މައްޗަށެވެ. އެއީ: (1) އުނދަގޫކުރުމާއި ގެއްލުންދިނުމުން މަނާވެގަތުން.

ޝައްކެއްވެސް ނެތް ގޮތުގައި އަވަށްޓެރިންނަކީ ގޭ ކައިރީގައި އުޅޭ މީހުންނެވެ. އެކަމަކު އަވަށްޓެރިން ހަމައެކަނި ގޭކައިރި ހިސާބުގައި އުޅޭމީހުންނާ ހަމައިން ނިމެނީއެއް ނޫނެވެ. މިއަށްވުރެން އަވަށްޓެރިން މާނަ ފުޅާވެގެންވެއެވެ. އެގޮތުން ވިޔަފާރިކުރުމާއި ބާޒާރާއި ދަނޑުތަކާއި އޮފީސްތަކާއި ސްކޫލުތަކާއި އަދި މިނޫންވެސް ތަންތާނގައި ތިމާއާ އެކުގައިއުޅޭ މީހުންނަކީވެސް އަވަށްޓެރިންނެވެ.

އަވަށްޓެރިންގެ މިންގަނޑު: އަވަށްޓެރިންގެ މިންގަނޑާމެދު ޢިލްމުވެރިންގެ މެދުގައި ޚިލާފުތަކެއްހުއްޓެވެ. އޭގެތެރެއިން ބައެއް ރައުޔުތަކަކީ([1]): 1) އޭނަގެ ގެއިން ފެށިގެން ކޮންމެ ދިމާލަކުން ސާޅީސްގޭގެ ދުރުމިނެވެ. މިގޮތަށް عَائِشَةُގެފާނުގެ އަރިހުން ރިވާވެގެންވެއެވެ. އަދި الزُهُرِي އާއި

އަވަށްޓެރިންގެ މާނަ: ބަހަވީ ގޮތުން الْجَارِ (އަވަށްޓެރިޔާ)އާ ބެހޭގޮތުން اِبْنُ مَنْظُوْر ރަޙިމަހުﷲ ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. “އަވަށްޓެރިވުމަކީ ކައިރިއެވެ. އެހެނީ އަވަށްޓެރިންނަކީ ތިބާއާ ކައިރީގައި އުޅުމެވެ. އަދި އަވަށްޓެރިވުމަކީ ކައިރިވުމެވެ. އެހެނީ ކައިރީގައި ދިރިއުޅުމެވެ. އަދިވެސް

ތަޢާރަފު: (1) ކީރިތި ޤުރުއާނުން އަވަށްޓެރިން: މާތްﷲ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. ﴿وَاعْبُدُوا اللَّـهَ وَلَا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَبِذِي الْقُرْبَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينِ وَالْجَارِ ذِي الْقُرْبَىٰ وَالْجَارِ الْجُنُبِ وَالصَّاحِبِ بِالْجَنبِ وَابْنِ

الحمد لله رب العالمين. اللهم صل وسلم على نبينا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين.وبعد: 1. އިޚްލާޞްގެ ކަލިމަކަމުގަައިވާ ( لا إله إلا الله )އެއީ ތަޤުވާގެވެސް ކަލިމައެވެ.

ޠަލްޤު ބުން ޙަބީބު رحمه اللهވިދާޅުވެފައިވެއެވެ.
“ތަޤުވާއަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ ޙަޟްރަތުން ލިބޭ ނޫރެއްގެ މަތީގައި، އެއިލާހުގެ ޙަޟްރަތުން ޘަވާބަށްއެދޭޙާލު، އެއިލާހަށް ކިޔަމަންތެރިވުމުގެ ޢަމަލުތައް ކުރުމެވެ. އަދި ﷲތަޢާލާގެ ޙަޟްރަތުން ލިބޭ ނޫރެއްގެ މަތީގައި ﷲ ތަޢާލާއަށްއުރެދޭކަންތައްތައް، އެއިލާހުގެ ޢުޤޫބާތަށް ބިރުވެތިވާޙާލު ދޫކޮށްލުމެވެ.”










