މިއީ ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ އަރިހުން ގުޅިފައިވާ ސަނަދުން ރިވާވެގެން އައިސްފައިވާ، ޞައްޙަ ޙަދީޘްތައް ޖަމާކުރައްވައި އިމާމު މުސްލިމު އެކުލަވާލައްވާފައިވާ ފޮތެކެވެ.
މިއީ ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ އަރިހުން ރިވާވެގެން އައިސްފައިވާ ޞައްޙަ ޙަދީޘްތައް ޖަމާކުރައްވާ އެކުލަވާލައްވާފައިވާ ފޮތެކެވެ.
މި ފޮތުގައި އަލިއަޅުވާލާފައިވަނީ މިސްކިތްތަކުގައި މައިކާއި އަޑުގަދަކުރާ ބޭނުންކުރާއިރު އަޑު ބަހައްޓަންވީ މިންވަރާ ގުޅުން ހުރި ބައެއް ޙުކުމްތަކާ ބެހޭގޮތުންނެވެ.
މި ފޮތަކީ ޙަދީޘް ޢިލްމުވެރިންގެ މަންހަޖަށް، ސުންނަތް ޖަމާޢަތުގެ ޢަޤީދާ ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފޮތެކެވެ. މި ފޮތުގައިވާ ރިވާޔަތްތައް ގެންނަވާފައިވަނީ ސަނަދާ އެކުގައެވެ.
މި ފޮތަށް “ޝަރީޢާ”ގެ ނަމުން ނަންދެއްވާފައިވަނީ އޭގެ ޢާންމު މާނައިގައެވެ. އެއީ އިސްލާމީ ޝަރީޢާގެ ޢާންމު މާނައިގައި ޢަޤީދާވެސް ހިމެނިގެންވާތީއެވެ.
މި ފޮތަކީ ޖަހްމީންނާއި ޒިންދީޤުންގެ ޝުބުހަތަކަށް (އެބަހީ: ޖަހްމު ބުން ޞަފްވާނަށް ތަބާވި މީހުންނާއި ނިފާޤުކަން ފާޅުކުރި މީހުންގެ އޮޅުންތަކަށް) ރައްދުދެއްވައި އިމާމު އަޙްމަދު رحمه الله ލިޔުއްވި ފޮތެކެވެ.
ޝަޢުބާން މަސް ދެބައިވުމުން ރޯދަހިފުން ނަހީކުރައްވާފައިވާ ޙަދީޘަކީ ޞައްޙަ ޙަދީޘެކެވެ. އެހެނަސް އެ ނަހީއިން އިސްތިޘްނާކުރެވޭ ޙާލަތްތަކެއް ވެއެވެ.
الخلفاء الراشدون އަށް ތަބާވުމަށް، ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ކުރައްވާފައިވާ ވަޞިއްޔަތް
ދަޢުވަތު ސިލްސިލާގެ މިޕޯސްޓަރަކީ ކޮންމެ ދުވަހަކު ހެނދުނާއި ހަވީރު އަދި ރޭގަނޑު ކިޔެވުމަށް ސުންނަތުން ޘާބިތުވާ ސޫރަތްތައް ބަޔާންކޮށްދިނުމަށްޓަކައި ތައްޔާރުކުރެވިފައިވާ ޕޯސްޓަރެކެވެ.
ފަހެ ޢީދެއް ގެނެސްގަތުމަކީ ޝަރީޢަތްތަކުގެ ޚާއްޞަކަމުގެ ތެރޭގައިވާ ކަމެކެވެ. އެއީ އާދަތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ކަމެއް ނޫނެވެ.
މިއީ އުޙުދު ހަނގުރާމަ ހިނގައި ދިޔަ ގޮތް ބަޔާންކޮށް ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ކުޑަ ފޮތެކެވެ.
ފަހެ އެއްވެސް ނަބީބޭކަލަކީ ޔަހޫދީއެކޭ ނުވަތަ ނަޞާރާއެކޭވެސް ނުބުނެވޭނެއެވެ. ރަނގަޅު ގޮތަކީ ހުރިހާ ރަސޫލުބޭކަލުންނާއި ނަބީބޭކަލުންނަކީވެސް މުސްލިމުންކަމުގައި ބުނުމެވެ.
މިފޮތުގައި ގެނެސްދިނުމަށް ޤަޞްދުކުރަނީ އިސްލާމްދީނުގައި މޫނު ބުރުގާ އެޅުމާއި ބެހޭގޮތުން ވާރިދުވެފައިވާ ނައްޞުތަކާއި ޢިލްމުވެރިން ވިދާޅުވެފައިވާ ބަސްފުޅުތަކާއި މޫނު ބުރުގާ އެޅުމަށް އިންކާރުކުރާ މީހުން ދައްކާ ޙުއްޖަތްތަކާއި ބަހަނާތަކާ އެކަމަށް ހުރި ރައްދުތަކެވެ.
ފޮތެއްގެ ބައްޓަމަށް ހަދާފައި އެވާ ޢިމާރާތަކީ ސުޢޫދީ ޢަރަބިއްޔާގެ ޢުނައިޒާގައި ހުންނަ، ފަޟީލަތުއްޝައިޚް މުޙައްމަދު ބުން ޞާލިޙު އަލްޢުޘައިމީން رحمه الله ގެ މުއައްސަސާގެ ޢިމާރާތެކެވެ.
ދަރުސް ދެއްވީ: އައްޝައިޚް މުޙައްމަދު ލަޠީފު
މިއީ ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ އަރިހުން ގުޅިފައިވާ ސަނަދުން ރިވާވެގެން އައިސްފައިވާ، ޞައްޙަ ޙަދީޘްތައް ޖަމާކުރައްވައި އިމާމު މުސްލިމު އެކުލަވާލައްވާފައިވާ ފޮތެކެވެ.
މިއީ ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ އަރިހުން ރިވާވެގެން އައިސްފައިވާ ޞައްޙަ ޙަދީޘްތައް ޖަމާކުރައްވާ އެކުލަވާލައްވާފައިވާ ފޮތެކެވެ.
މި ފޮތުގައި އަލިއަޅުވާލާފައިވަނީ މިސްކިތްތަކުގައި މައިކާއި އަޑުގަދަކުރާ ބޭނުންކުރާއިރު އަޑު ބަހައްޓަންވީ މިންވަރާ ގުޅުން ހުރި ބައެއް ޙުކުމްތަކާ ބެހޭގޮތުންނެވެ.
މި ފޮތަކީ ޙަދީޘް ޢިލްމުވެރިންގެ މަންހަޖަށް، ސުންނަތް ޖަމާޢަތުގެ ޢަޤީދާ ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފޮތެކެވެ. މި ފޮތުގައިވާ ރިވާޔަތްތައް ގެންނަވާފައިވަނީ ސަނަދާ އެކުގައެވެ.
މި ފޮތަށް “ޝަރީޢާ”ގެ ނަމުން ނަންދެއްވާފައިވަނީ އޭގެ ޢާންމު މާނައިގައެވެ. އެއީ އިސްލާމީ ޝަރީޢާގެ ޢާންމު މާނައިގައި ޢަޤީދާވެސް ހިމެނިގެންވާތީއެވެ.
މި ފޮތަކީ ޖަހްމީންނާއި ޒިންދީޤުންގެ ޝުބުހަތަކަށް (އެބަހީ: ޖަހްމު ބުން ޞަފްވާނަށް ތަބާވި މީހުންނާއި ނިފާޤުކަން ފާޅުކުރި މީހުންގެ އޮޅުންތަކަށް) ރައްދުދެއްވައި އިމާމު އަޙްމަދު رحمه الله ލިޔުއްވި ފޮތެކެވެ.
ޝަޢުބާން މަސް ދެބައިވުމުން ރޯދަހިފުން ނަހީކުރައްވާފައިވާ ޙަދީޘަކީ ޞައްޙަ ޙަދީޘެކެވެ. އެހެނަސް އެ ނަހީއިން އިސްތިޘްނާކުރެވޭ ޙާލަތްތަކެއް ވެއެވެ.
الخلفاء الراشدون އަށް ތަބާވުމަށް، ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ކުރައްވާފައިވާ ވަޞިއްޔަތް
ދަޢުވަތު ސިލްސިލާގެ މިޕޯސްޓަރަކީ ކޮންމެ ދުވަހަކު ހެނދުނާއި ހަވީރު އަދި ރޭގަނޑު ކިޔެވުމަށް ސުންނަތުން ޘާބިތުވާ ސޫރަތްތައް ބަޔާންކޮށްދިނުމަށްޓަކައި ތައްޔާރުކުރެވިފައިވާ ޕޯސްޓަރެކެވެ.
ފަހެ ޢީދެއް ގެނެސްގަތުމަކީ ޝަރީޢަތްތަކުގެ ޚާއްޞަކަމުގެ ތެރޭގައިވާ ކަމެކެވެ. އެއީ އާދަތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ކަމެއް ނޫނެވެ.
މިއީ އުޙުދު ހަނގުރާމަ ހިނގައި ދިޔަ ގޮތް ބަޔާންކޮށް ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ކުޑަ ފޮތެކެވެ.
ފަހެ އެއްވެސް ނަބީބޭކަލަކީ ޔަހޫދީއެކޭ ނުވަތަ ނަޞާރާއެކޭވެސް ނުބުނެވޭނެއެވެ. ރަނގަޅު ގޮތަކީ ހުރިހާ ރަސޫލުބޭކަލުންނާއި ނަބީބޭކަލުންނަކީވެސް މުސްލިމުންކަމުގައި ބުނުމެވެ.
މިފޮތުގައި ގެނެސްދިނުމަށް ޤަޞްދުކުރަނީ އިސްލާމްދީނުގައި މޫނު ބުރުގާ އެޅުމާއި ބެހޭގޮތުން ވާރިދުވެފައިވާ ނައްޞުތަކާއި ޢިލްމުވެރިން ވިދާޅުވެފައިވާ ބަސްފުޅުތަކާއި މޫނު ބުރުގާ އެޅުމަށް އިންކާރުކުރާ މީހުން ދައްކާ ޙުއްޖަތްތަކާއި ބަހަނާތަކާ އެކަމަށް ހުރި ރައްދުތަކެވެ.
ފޮތެއްގެ ބައްޓަމަށް ހަދާފައި އެވާ ޢިމާރާތަކީ ސުޢޫދީ ޢަރަބިއްޔާގެ ޢުނައިޒާގައި ހުންނަ، ފަޟީލަތުއްޝައިޚް މުޙައްމަދު ބުން ޞާލިޙު އަލްޢުޘައިމީން رحمه الله ގެ މުއައްސަސާގެ ޢިމާރާތެކެވެ.
ދަރުސް ދެއްވީ: އައްޝައިޚް މުޙައްމަދު ލަޠީފު
